Bu konuda çok yüzeysel bilgiler var piyasada malesef. Uzman sitelerde dahi detay bilgi yok. Bu bilgileri toplayabilmek için biraz kazımam gerekti.
Evvela genel bilgi vereyim. 3 çeşit şarj imkanı var:
L1: Seviye-1 şarj (taşınabilir şarj cihazı): Tek fazlı ~220V AC alternatif akım (ev elektriği) ile yavaş şarj
L2: Seviye-2 şarj (AC şarj cihazı): Üç fazlı ~220V AC alternatif akım (sanayi/ticarethane elektriği) ile orta hızda şarj
L3: Seviye-3 şarj (DC şarj): DC akım şarj istasyonundan hızlı şarj
Seviye-1 şarj için araçla beraber, bir şarj kablosu ve seviye-1 şarj cihazı veriliyor. Şarj cihazının giriş kablosunu ~220V prize takıyorsunuz, çıkış kablosunun ucundaki konnektörü de aracın şarj girişine takıyorsunuz.
Seviye-2 şarj için duvar tipi veya seyyar bir şarj cihazı edinmeniz gerek. Veya kamuya açık AC şarj hizmeti veren bir yer bulmanız gerek.
Şarj cihazı size ait ve sabit (duvar tipi) ise, cihazın girişini 3 fazlı sanayi elektriğine bağlıyorsunuz.
Şarj cihazı size ait ve seyyar seyyar ise, cihazın fişini 3 fazlı prize takıyorsunuz.
Sabit veya seyyar cihazda, çıkış kablosunun ucundaki konnektörü aracın şarj girişine takıyorsunuz.
Şarj istasyonlarındaki AC şarj cihazlarında bir şey yapmanıza lüzum yok. Sadece cihazın -varsa- çıkış kablosunu aracın şarj girişine takıyorsunuz. Bazı AC şarj istasyonlarında çıkış kablosu olmuyor. Bu durumda araçla beraber verilen AC şarj (tip-2) kablosunun bir ucunu AC şarj istasyonuna, diğer ucunu aracın şarj girişine takıyorsunuz.
Seviye-3 (DC) şarjı ise sadece kamuya açık şarj istasyonlarında yapabilirsiniz.
Gelelim detaylara.
Araç aslında her halukarda DC ile şarj olur. Lakin AC şebeke geriliminden de şarj edebilmek için aracın üstünde 11 veya 22kW gücünde 3 fazlı bir AC->DC dönüştürücü var. DC şarj direkt yapılırken, AC şarj araçtaki bu dönüştürücü üzerinden yapılır.
DC şarj cihazı, teknik manada hakiki bir şarj cihazıdır, zira araca özel voltajı ayarlanmış DC gerilim verir.
AC şarj cihazları (gerek tek faz L1 gerekse 3 faz L2) ise aslında birer şarj cihazı değildir. Sadece "emniyet tertibatlı şalter"dir bunlar. Isınma, kaçak akım, kısa devre, sağlıklı konnektör bağlantısı vb. kontroller yaparak, girişindeki 1 veya 3 faz şebeke gerilimini tek yollu (tek fazlı) veya 3 yollu bir şalter üzerinden direkt araca verirler. Aşağıda L1 ve L2 şarj cihazlarına dair bir tasarım dökümanı var. (İngilizce, PDF, 10 sayfa)
Şimdi şu soru akla geliyor: Netice itibarıyla araç yine bildiğimiz şebeke gerilimiyle beslenerek şarj oluyor. O zaman bu şarj cihazını atlayarak aracı düz kablo ile direkt 1-faz veya 3-faz şebekeye bağlasak şarj etmez mi? Etmez. Zira aracın şarj girişinde besleme elektriğinden başka 2 adet sinyalizasyon bağlantısı var. Bu sinyalizasyon hatları vasıtasıyla araç ve şarj cihazı birbirleriyle tabiri caizse konuşuyorlar. "Konnektör kilitlendi" sinyali her iki tarafa (araç ve şarj cihazına) gitmeden, ne şarj cihazı çıkışına elektrik veriyor, ne de araç şarj kabul ediyor. Ezcümle, isteseniz de istemesenizde bu emniyet kontrolleri yapılmak zorunda ve bunun için de bir "AC şarj cihazı" (esasında emniyet tertibatlı basit bir şalter) kullanılmak zorunda. L1 ile ile L2 arasındaki tek fark, biri tek fazlı diğeri 3-fazlı şalter.
Bu teknik bilgileri verdikten sonra, bir sonraki yazımda L1 ve L2 AC şarjın en ekonomik ve tatmin edici şekilde nasıl kullanılabileceği hakkında biraz fikir jimnastiği yapmak istiyorum.
Evvela genel bilgi vereyim. 3 çeşit şarj imkanı var:
L1: Seviye-1 şarj (taşınabilir şarj cihazı): Tek fazlı ~220V AC alternatif akım (ev elektriği) ile yavaş şarj
L2: Seviye-2 şarj (AC şarj cihazı): Üç fazlı ~220V AC alternatif akım (sanayi/ticarethane elektriği) ile orta hızda şarj
L3: Seviye-3 şarj (DC şarj): DC akım şarj istasyonundan hızlı şarj
Seviye-1 şarj için araçla beraber, bir şarj kablosu ve seviye-1 şarj cihazı veriliyor. Şarj cihazının giriş kablosunu ~220V prize takıyorsunuz, çıkış kablosunun ucundaki konnektörü de aracın şarj girişine takıyorsunuz.
Seviye-2 şarj için duvar tipi veya seyyar bir şarj cihazı edinmeniz gerek. Veya kamuya açık AC şarj hizmeti veren bir yer bulmanız gerek.
Şarj cihazı size ait ve sabit (duvar tipi) ise, cihazın girişini 3 fazlı sanayi elektriğine bağlıyorsunuz.
Şarj cihazı size ait ve seyyar seyyar ise, cihazın fişini 3 fazlı prize takıyorsunuz.
Sabit veya seyyar cihazda, çıkış kablosunun ucundaki konnektörü aracın şarj girişine takıyorsunuz.
Şarj istasyonlarındaki AC şarj cihazlarında bir şey yapmanıza lüzum yok. Sadece cihazın -varsa- çıkış kablosunu aracın şarj girişine takıyorsunuz. Bazı AC şarj istasyonlarında çıkış kablosu olmuyor. Bu durumda araçla beraber verilen AC şarj (tip-2) kablosunun bir ucunu AC şarj istasyonuna, diğer ucunu aracın şarj girişine takıyorsunuz.
Seviye-3 (DC) şarjı ise sadece kamuya açık şarj istasyonlarında yapabilirsiniz.
Gelelim detaylara.
Araç aslında her halukarda DC ile şarj olur. Lakin AC şebeke geriliminden de şarj edebilmek için aracın üstünde 11 veya 22kW gücünde 3 fazlı bir AC->DC dönüştürücü var. DC şarj direkt yapılırken, AC şarj araçtaki bu dönüştürücü üzerinden yapılır.
DC şarj cihazı, teknik manada hakiki bir şarj cihazıdır, zira araca özel voltajı ayarlanmış DC gerilim verir.
AC şarj cihazları (gerek tek faz L1 gerekse 3 faz L2) ise aslında birer şarj cihazı değildir. Sadece "emniyet tertibatlı şalter"dir bunlar. Isınma, kaçak akım, kısa devre, sağlıklı konnektör bağlantısı vb. kontroller yaparak, girişindeki 1 veya 3 faz şebeke gerilimini tek yollu (tek fazlı) veya 3 yollu bir şalter üzerinden direkt araca verirler. Aşağıda L1 ve L2 şarj cihazlarına dair bir tasarım dökümanı var. (İngilizce, PDF, 10 sayfa)
Şimdi şu soru akla geliyor: Netice itibarıyla araç yine bildiğimiz şebeke gerilimiyle beslenerek şarj oluyor. O zaman bu şarj cihazını atlayarak aracı düz kablo ile direkt 1-faz veya 3-faz şebekeye bağlasak şarj etmez mi? Etmez. Zira aracın şarj girişinde besleme elektriğinden başka 2 adet sinyalizasyon bağlantısı var. Bu sinyalizasyon hatları vasıtasıyla araç ve şarj cihazı birbirleriyle tabiri caizse konuşuyorlar. "Konnektör kilitlendi" sinyali her iki tarafa (araç ve şarj cihazına) gitmeden, ne şarj cihazı çıkışına elektrik veriyor, ne de araç şarj kabul ediyor. Ezcümle, isteseniz de istemesenizde bu emniyet kontrolleri yapılmak zorunda ve bunun için de bir "AC şarj cihazı" (esasında emniyet tertibatlı basit bir şalter) kullanılmak zorunda. L1 ile ile L2 arasındaki tek fark, biri tek fazlı diğeri 3-fazlı şalter.
Bu teknik bilgileri verdikten sonra, bir sonraki yazımda L1 ve L2 AC şarjın en ekonomik ve tatmin edici şekilde nasıl kullanılabileceği hakkında biraz fikir jimnastiği yapmak istiyorum.